BASIC PH modeli, bireylerin zorlayıcı durumlarla başa çıkma
süreçlerini anlamaya ve desteklemeye yönelik bir modeldir. Model, insanların
zorluklarla başa çıkma stratejilerini 6 ana başlıkta toplar. "BASIC
PH" adı, bu başlıkların İngilizce baş harflerinden oluşur.
1.
B - Inançlar (Beliefs):
Kendinden aşkın bir güce sığınması ve
inanması gibi güç ve dayanıklılık kaynağı olabilir. Dini manevi veya felsefi
inançlar.
- Örnek:
Bir kişinin zor bir durum karşısında "Her şeyin bir sebebi
vardır" gibi bir inanç geliştirmesi.
2. A - Duygular (Affect):
- Duygusal
farkındalık ve ifadeler, başa çıkmada önemli bir rol oynar
- Örnek:
Üzüntüyü ağlayarak ifade etmek veya mutluluğu paylaşmak, oyun, resim
yapmak şarkı söylemek gibi.
3. S - Sosyal Destek (Social):
- Örnek:
bir gruba ait olma, destek olmak, destek alma, gruba yönelik sorumluluk
almak
4. I - Hayal Gücü (Imagination):
- Yaratıcı
etkinlikler veya hayal gücüne dayalı yöntemler, zor durumları aşmaya
yardımcı olabilir.
- Örnek:
Sanatla uğraşmak, yazı yazmak veya hayali bir "güvenli alan"
yaratmak.
5. C - Bilişsel Stratejiler (Cognition):
- Mantıksal
düşünme, problem çözme ve olayları analiz etme yeteneği başa çıkmayı
kolaylaştırır.
- Örnek:
Bir durumun olumlu ve olumsuz yönlerini değerlendirip plan yapmak.
6. PH - Fiziksel Aktivite (Physical):
- Fiziksel
hareket ve beden farkındalığı, stresle başa çıkmayı destekler.
- Örnek:
Egzersiz yapmak, yürüyüşe çıkmak veya meditasyon gibi beden odaklı
teknikler.
- Örneğin,
bir kişi hayal gücünü (I) ve fiziksel aktiviteleri (PH) yoğun
kullanıyorsa, bu yönlerini daha da güçlendirecek stratejiler önerilebilir.
- Travma
veya kriz durumlarında terapi sürecinde de rehber olarak kullanılabilir.
Her insan bu 6 baş etme kaynağını kullanma becerisine
sahiptir. İnsanlar genelde bu kanalların birkaçını kullanır. Örneğin, sadece
düşünce kanalını kullanan bir kişi, duygularını bastırabilir veya inkâr
edebilir.
Negatif yaşam olaylarıyla baş edebilmek için ne kadar çok
kaynak kullanılırsa o kadar çabuk kişi kendini iyi hissetmeye başlar. Yalnızca
tek bir başa çıkma yöntemine odaklanmak yerine çok yönlü bir yaklaşım
benimsemesine yardımcı olur. Ne kadar çok kanal kullanılırsa süreci o kadar
destekler.
Kaygıyla etkili şekilde baş edebilmek için her kaynaktan
yeterli ve dengeli şekilde faydalanmak, yaşanılan zorlukların daha iyi bir
şekilde üstesinden gelinmesini sağlayacaktır.