1. Giriş

Philippa Perry’ nin 2012 yılında basılmış olan çizgilerle psikoterapiyi anlatan Koltuk isimli kitabı ile tanışmam oldukça yeni. Kitabın geneline baktığımızda bir terapi sürecinin nasıl başladığı, uygulama ve sonlandırma da dahil olmak üzere bir terapi sürecinin ele alınmış; terapist ve danışanın verdiği tepkilerle, o tepkilerin altında yatan düşüncelerle, yapılan uygulamalar ve alt kısımda verilen açıklamalarla birçok konuda bilgi edindiğimi düşünüyorum.

Hiç sıkmadan yormadan okuyabildiğim okurken de “Bu verilen tepki çok profesyonel.” diyerek not aldığım birçok yer oldu. Her bakımdan keyifle okunan; farklı vakalar ve yaşanabilecek olası durumlar hakkında bilgi edinmemi sağlayan bir kitap oldu.

2. Gelişme 

Kitapta sözü geçen psikoterapistimiz Patricia’ nın yeni bir danışan almasıyla başlayan kitabımız ilk seanstan sonlandırmaya kadar tüm seanslarda geçen önemli diyalogları ele alıyor.

Biz psikolojik danışmanlar ne kadar bu mesleğe yönelik eğitim alıp, lisans ve yüksek lisans döneminde uygulama yapsak ta her zaman içimizde ya yapamazsam duygusunu yaşıyoruz. Bu nedenle kitapta ilk dikkatimi çeken şey psikoterapist ne kadar deneyimli de olsa içerisinde o acaba yanlış mı yaptım önyargısını yaşamaya devam ediyor. Sanırım bu nedenle önemli olan asıl şey zarar vermemeye çalışmak ve danışanın yararını önemsemek. Patricia’ nın ilk seansı bana kendi yapmış olduğum ilk psikolojik danışmanlık uygulamasındaki duygularımı hatırlattı. Bir psikoterapist olarak gerçekten karşı tarafın yaşadığı gibi terapistin adına da zor duygular içinde olduğu kabul edilebilir bir gerçek.

Yaptığım her alıştırma ya da denemede kusursuz tepkiler vermeye çalıştıkça aslında o anı kaçırdığımı fark ettim. Kitabı okurken birçok yerde psikoterapist Pat’ in yaptığı yanlışlar ve bunların olabilirliğinin beni rahatlattığını düşünüyorum. Örneğin; daha ilk seansta danışanın ilk başta kurmuş olduğu göz temasını sormadan kurmamasıyla psikoterapistin içine düştüğü başarısızlık hissi benim dikkatimi çekti. “Bunun yerine yansıtma yapabilir.” ya da “Bu tepki için daha erken değil miydi?” diyerek okuduğum birçok bölüm oldu.

Danışanın çalma davranışını itiraf ettiğinde psikoterapistin verdiği tepkilerin değerlendirilmesi ve her zaman verdiği tepkinin daha iyisinin olması normaldir. Psikoterapistin verdiği tepkilerde olumsuz olarak çoğunlukla gördüğüm şey kapalı uçlu soru sorması ve sonrasında kendisi de bunu yapması gerektiğini içinden düşünmesi oldu. Birçok konuda danışan hazır olmadığı halde erken verilen tepkiler oldu ve bu tepkilerin danışanı korkuttuğunu düşünüyorum. Danışan ve terapist tarafından saydamlığın dışa vurulduğu, danışanın terapi sonrası hakkında sorduğu soruya “İşe yarayacağını garanti edemem.” tepkisi çok samimi ve içtendi ve danışanı bu cümle sayesinde kazandığını düşünüyorum.

Birçok bölümde “ilişkinin şimdi ve burada” tekniğini kullanarak danışanı aralarındaki ilişkiyi konuşmaya davet etti ve bunu danışan adına faydalı bir araç olarak kullandı. Kendini birçok yerde açarak danışanla aralarındaki bağı güçlendirdi. Uyarması gerektiğini bildiği halde uyarmadığında danışanın haklılığını kabul ederek danışana kendini daha iyi hissettirmeyi başardı.

Kitabın en ilginç gelen kısmı, danışan ve psikolojik danışman arasında cinsel aktarım- karşı aktarımın olmasıydı. Danışanın kurmuş olduğu cinsel fantezinin kitap içerisinde tüm gerçekliğiyle incelenmesi; ne kadar farklı gelse aslında bir terapide olabilecek bir durum olması nedeniyle gerçekliğini yansıtmış. Bu nedenle terapiyi sonlandırmada danışanın, danışan- psikolojik danışman ilişkisini farklı bir şekilde devam ettirmek istemesi ve düğününe davet etmesine saydam bir şekilde tepki vererek bunu çok profesyonel bir şekilde sonlandırdı.

3. Sonuç

Kitabın dipnotları ve etkileyici çizimleriyle bir terapinin genellikle tüm ilke, teknik ve becerilerini kullanarak terapi ortamının keşfedilmesini sağlamıştır. Bir psikolojik danışman olarak bana bile birçok şey kattığını düşünüyorum. 

Danışmanlık sürecini merak eden insanların zevkle okuyabileceği; eğitsel anlamda bireyin gelişimini sağlayabilecek bir kitap. Farklı bir terapi sürecine hayal kırıklıklarıyla, korkularıyla aklından geçenlerle birlikte her şeyi içine almayı başarabilmiş olduğunu fark ettim. Sonuç olarak bir terapist ne kadar deneyimli ya da profesyonel olsa da her zaman kontrolümüzün dışında dikkate alınması gereken bilinmeyen faktörler olabilir.

Kaynak: Perry, P. (2012). Koltuk. Akılçelen Kitaplar.

Uzman Psikolojik Danışman Melike Dinç