Uzman Psikolojik Danışman
Melike Dinç

ÇOCUK MERKEZLİ OYUN DANIŞMANLIĞI

Çocuk Merkezli Oyun Danışmanlığı, Carl Rogers'ın Danışan Merkezli Terapi'sinden ilham almıştır. 1940'ların sonunda Virginia Axline tarafından Carl Rogers'ın prensipleri oyun danışmanlığı için uyarlanmıştır.

Eskiden yönlendirici olmayan oyun danışmanlığı olarak bilinen bu danışmanlıkta, çocuğu değiştirmek veya kontrol etmek gibi bir hedef yoktur. Bu yaklaşımın amacı, çocuğun kendi davranışlarının farkına varmasını sağlamak ve kendi kendini yönetmesine izin vermektir. Terapist, danışmanlıkta değişim için çocuğa ve onun kaynaklarına güvenir. Terapistle danışan arasındaki ilişki, çocuğun büyüme ve gelişme sürecinde kullanılır. Dolayısıyla, danışmanlıkta en önemli olan şey ilişkidir.

Axline, 1969'da çocuklarla terapistler arasındaki ilişkiyi geliştirmek için temel 8 ilkeyi belirledi. Bu prensipler şunlardır:

• Terapist, çocuğa gerçekten ilgi gösterir ve sıcak bir ilişki kurar.
• Terapist, çocuğu koşulsuz olarak kabul eder.
• Terapist, güven ve hoşgörü hissiyatı yaratır, böylece çocuk kendini tamamen ifade edebilir.
• Terapist, çocuğun duygularına son derece duyarlıdır ve nazikçe bu duyguları yansıtır, böylece çocuk kendini daha iyi anlar.
• Terapist, çocuğun sorumluluk alabileceğine inanır, kişisel problemlerini çözebileceğine inanır ve buna izin verir.
• Terapist, çocuğun içsel yönlendirmesine güvenir ve ilişkinin her alanını yönlendirmesine izin verir.
• Terapist, danışmanlık sürecin doğal seyrini kabul eder ve süreci hızlandırmaya çalışmaz.
• Terapist, çocuğun kişiliğine ve ilişkilerine yardımcı olacak terapötik sınırlar belirler.

Çocuk Merkezli Oyun Danışmanlığı, Axline tarafından temelleri atılmış ve daha sonra Garry Landreth tarafından daha sistemli hale getirilmiştir. Bu danışmanlık yöntemi, çocuğun problemleri yerine ilişkilere odaklanmayı tercih eder ve bu ilişkinin çocuğun iyileşme sürecini tetikleyeceğine inanır.

Çocuk, özenle hazırlanmış oyun danışmanlığı odasındaki oyuncaklar aracılığıyla iyileşmeyi deneyimler. Oyuncak seçimi ve oyunlar tamamen çocuğun tercihine bırakılır. Çocuğun içsel yönlendirmesinin, dışarıdan yapılan yönlendirmelerden daha faydalı olduğuna inanılmaktadır.

Bu danışmanlık yönteminde problem yerine çocuk, geçmiş yerine şu an, düşünce ve hareketler yerine duygular, açıklama yerine anlayış, düzeltme yerine kabullenme önemlidir.

Çocuğun danışmanlık süreci yönetmesi esastır. Değişim için ana güç terapistin bilgisi değil, çocuğun içsel kaynakları ve bilgeliğidir.

BİREYSEL YETİŞKİN DANIŞMANLIĞI

Bireysel Yetişkin Danışmanlığı, bireylerin kendilerini daha iyi tanımaları, güçlü ve zayıf yönlerini, olumlu ve olumsuz duygularını fark etmeleri, yanlış ve olumsuz düşünce ve davranışlarını kontrol etmeleri ve danışmanlık terapistleri ile birlikte yaşadıkları psikolojik sorunları aşabilmek için başlattıkları bir süreçtir. Bireylerin bireysel danışmanlığının kullanıldığı alanlar arasında, kendi problemlerinin yanı sıra aile ve çevreleriyle olan ilişkileri de bulunmaktadır.

Bireysel Yetişkin danışmanlığında, danışmanlık terapist ile danışan arasında güven bağı kurulur. Odak noktası, danışanın yaşadığı sorunlar ve zorluklardır. Danışmanlık terapist kendi deneyimlerinden bahsetmez; odak noktası danışandır ve üzerinde konuşulan konular da danışanın kendisi ve yaşadığı sorunlardır. Danışan ile danışmanlık terapist arasındaki güven ilişkisi, iyileştirici bir iş birliği ortamında gelişir.

Bireysel Yetişkin danışmanlığı, insanların kendilerini keşfetmelerine ve daha yakından tanımalarına yardımcı olan bir danışmanlık türüdür. Danışmanlık sürecinde birey, yaşamını ve karşılaştığı sorunları farklı bir açıdan değerlendirerek yeni bir bakış açısı geliştirir. Bu süreçte bireylerin bakış açılarının değişmesi, sorunlarını daha iyi analiz etmelerine ve çözüm bulmalarına yardımcı olur. Bu sayede bireyler, sorumluluk alarak sorunlarına daha etkin bir şekilde yaklaşabilirler. Danışmanlık sonrasında, bireyler bu yeni bakış açısıyla karşılaştıkları zorluklarla nasıl baş edeceklerini öğrenirler ve duygularını, düşüncelerini ve davranışlarını daha iyi kontrol edebilirler.

Bireysel Yetişkin danışmanlığı, birçok psikolojik rahatsızlığın tedavisinde ve ilişkisel sorunların çözümünde kullanılan bir danışmanlık türüdür. Bu danışmanlık, sadece psikolojik rahatsızlıkları iyileştirmekle kalmaz, aynı zamanda bireylerin kendilerini anlamalarına, tanımalarına ve çevrelerine farklı bir bakış açısı getirmelerine yardımcı olabilir.

ÇOCUK-ERGEN DANIŞMANLIĞI

Çocuk ve ergen danışmanlığı, gençlerin ve çocukların karşılaştığı psikolojik zorlukları anlamak ve bu zorlukları çözmek için geliştirilmiş bir danışmanlık türüdür. Bu danışmanlık, gençlerin ve çocukların yaşamlarındaki zorlukları ele alır ve duygusal, davranışsal ve zihinsel sağlıklarını geliştirmeye odaklanır.

Çocuk ve ergen danışmanlıklarında, danışmanlık terapistler gençlerin karşılaştığı zorlukları anlamak için çeşitli yöntemler kullanır. Oyun danışmanlığı, resim danışmanlığı, müzik danışmanlığı ve hikâye anlatımı gibi yaratıcı danışmanlıklar bu teknikler arasında yer alabilir.

Danışmanlık süresi ve sıklığı, çocuğun veya gencin karşılaştığı zorlukların tipine ve yoğunluğuna göre değişebilir. Genellikle çocuk ve genç danışmanlığı haftada bir kez uygulanır ve danışmanlık süresi genellikle 6 ila 12 ay arasında değişebilir.

BİLİŞSEL DAVRANIŞÇI DANIŞMANLIK

Varlıklar, göründüğü gibi değildir. Bizim algıladığımız gerçekte orada olandan farklıdır. Çevreden gelen uyaranları, seçimimizi etkileyen birçok faktör vardır.”

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), psikolojik rahatsızlıkların etkili bir şekilde tedavi edilmesinde öne çıkan bir yöntemdir.

Bu danışmanlık, davranışçı ve bilişsel teorilerin birleşiminden ortaya çıkmıştır. BDT, bireyin düşünce süreçleri, duyguları ve davranışları arasındaki karmaşık ilişkileri anlamaya odaklanır.

Bilimsel araştırmalara dayanan bu psikoterapi yöntemi, düşünce kalıplarının değiştirilmesine odaklanan bilişsel teori ile gözlemlenebilir davranışların değiştirilmesine yönelik stratejileri içeren davranışçı teoriyi birleştirir.

Danışmanlık süreci, bireyin yaşadığı psikolojik rahatsızlığa özgü olarak şekillenir. BDT'nin öncelikli adımları, bireyin mevcut düşünce kalıplarını tanımlaması, olumsuz davranışları anlaması ve bu desenleri değiştirmeye odaklanmasıdır.

Danışmanlık aşamalarda, bireylere problem çözme becerileri kazandırılır ve adaptif düşünce ile davranışları geliştirmeleri desteklenir. Bu şekilde, bireyler sadece semptomları değil, temel problemleri ele alarak kalıcı değişikliklere ulaşma yolunda ilerler.

AİLE DANIŞMANLIĞI

Aile Danışmanlığı, aile bireyleri arasında sağlıklı iletişim ortamının sürdürülmesine yardımcı olan psikolojik bir destek hizmetidir. Aile danışmanlığı, sadece aileler ve çiftlerle değil, bireysel sorunlar yaşayan kişilere de destek sunar. Çocuklardan yetişkinlere kadar tüm bireylere yöneliktir. Burada önemli olan nokta, kişinin ailenin bir üyesi olmasıdır. Aile bireylerinin karşılaştığı durumlar, sorunun niteliği ve çözüm yaklaşımları açısından aile üyelerinin bakış açıları önemlidir.

Her birey, bir ailenin içinde doğar. Her ailenin kendine özgü yaşam tarzı, deneyimleri, kültürü, aile tarihi ve kültürel geçmişi vardır; bu da bireyin algılamasını etkiler. Bireyin içsel çatışmaları ve tepkileri, duyguları ve yetiştiği ailenin tutumları, jestleri, bakış açıları, yani hissettiği her şey, ailenin etkisinden bağımsız değildir. Ayrıca, ailenin verdiği tepkiler de kendi yetiştikleri ailenin etkisinden bağımsız değildir. Her birey, büyüme sürecinde bu etkilerle karşılaşır. Tüm bunlar, ailenin bir sistem oluşturduğunu gösterir. Özetle, duygularımız ve tepkilerimiz kuşaklar arası bir geçişkenlik sergiler.

Aile danışmanı, aileyi bütünsel olarak değerlendirir ve iletişim çatışmalarının kaynağını görebilmeleri için bireylere destek olur. Sağladığı destekle, aile üyeleri iletişimi geliştirmek için adımlar atabilirler. Her bireyin farklı yönlerini kabul ederek, aile içinde uyum sağlamalarına yardımcı olur. Bu durumda odaklanılan konu, bireyin aile sistemi içindeki ilişkileridir.

KISA SÜRELİ ÇÖZÜM ODAKLI YAKLAŞIM

Çözüm Odaklı Danışmanlık, danışmanlık terapistin danışanın sorunlarına ve niteliğine değil, danışmanlık sürecinin sonunda ulaşmak istedikleri ve başarmak istedikleri hedeflere odaklandığı 50 yıllık bir danışmanlık yöntemidir.

Geleneksel danışmanlıklar genellikle geçmişe, önceki deneyimlere ve ilişkilere odaklanırken, Çözüm Odaklı Danışmanlık, danışanın hedeflerini belirlemeye ve geçmişte sorunları nasıl aştığına odaklanır. Bu danışmanlıkta öne çıkan nokta, danışanın geçmişi değil, mevcut durumu ve geleceğidir.

Danışmanlık terapist, danışanına istediği geleceği hayal etmesini söyler ve bu noktadan sonra danışan ve danışmanlık terapist, iş birliği yaparak genellikle küçük adımlarla ve bazen büyük değişikliklerle danışanın bu hedefe ilerlemesini sağlar. Çözüm, zaten danışanın kendi iç kaynaklarında mevcuttur. Sorunların nedenlerini değil, nasıl üstesinden gelinebileceğine odaklanılır.

Bu danışmanlık, üç temel soruya dayanmaktadır.

• Bu danışmanlıktan ne bekliyorsunuz?
• Beklentilerinizin gerçekleşmesi durumunda günlük hayatınızda hangi değişiklikler olacak?
• Beklentilerinizi gerçekleştirmek için attığınız adımlar nelerdir?

Bu soruların yapıcı cevapları danışan tarafından sağlandığında, önemli değişiklikler meydana gelir. Danışmanlık terapistin amacı, bu soruları danışana kendi cevaplarını bulmaya teşvik edici ve harekete geçirici şekilde sunmaktır.